Astrofotografia - obróbka zdjęć

O ile większość współczesnych fotografów obrabia zdjęcia, aby wykonać tzw. color grading, nałożyć filtry i nadać im unikalny styl, o tyle w przypadku astrofotografii, obróbka zdjęć stanowi niezbędny element procesu przetwarzania obrazu aby osiągnąć obraz o oczekiwanej szczegółowości i jakości. W tym artykule zostaną przedstawione podstawowe techniki pracy po wykonaniu wielu zdjęć z jednego ujęcia nieba, aby uzyskać z nich wyższej jakości obraz finalny.

Wywołanie materiału źródłowego

Wszystkie aparaty ze średniej i wyższej półki umożliwiają zapis zdjęć w postaci plików RAW. Jest to czysty zapis wartości odczytanych z matrycy światłoczułej, bez poddawania go obróbce. Pliki w tym formacie zajmują więcej miejsca, ale pozwalają na zachowanie pełnej dynamiki jasności światła. Pliki .jpg obcinają tę dynamikę do ośmiu bitów, więc ich stosowanie jest niezalecane. Niestety każdy producent, a nawet model aparatu zapisuje surowe pliki w różnych formatach, których programy do astrofotografii nie rozumieją. Dlatego pierwszym krokiem pracy jest wywołanie materiału źródłowego do ogólnodostępnego formatu zachowującego szesnastobitową dynamikę np. .tiff.

Aby wywołać pliki RAW, należy posłużyć się dedykowanym oprogramowaniem dostarczonym przez producenta lub ogólnodostępnymi programami takimi jak Adobe Lightroom czy On1 Photo Raw. Istnieją także darmowe alternatywy takie jak Darktable czy RawTherapee, które sprawdzą się w prostych zadaniach.

Na tym etapie najważniejsze jest prawidłowe ustawienie ekspozycji, oraz bieli i czerni. Obserwując histogram regulujemy te parametry w ten sposób aby widoczny wykres został rozciągnięty od brzegu do brzegu, ale nie był przy tym ucięty (co poskutkuje utratą szczegółów).

Jeśli program ma taką możliwość, możemy zastosować te same ustawienia dla całej grupy zdjęć, co przyspiesza pracę i zapewnia identyczny efekt dla całej grupy zdjęć. Po obróbce zdjęcia zapisujemy do formatu .tiff

Sklejanie ujęć

Program do sklejania (tzw. stackowania) ujęć pozwoli nam na połączenie całej serii ujęć w jeden obraz, który będzie miał mniej szumów i będzie wyższej jakości niż jego składowe. Dokona także automatycznego wyrównania klatek. W zależności od typu fotografowanego zdjęcia zastosujemy inne oprogramowanie.

Planety, słońce, księżyc - program Registax

W pierwszym kroku ładujemy obrazy (lub plik video) do programu. Suwakiem u dołu ekranu wybieramy najostrzejszą klatkę, która będzie stanowiła obraz referencyjny. Następnie wybieramy opcję Set Alignpoints. Przy dobrym materiale źródłowym możemy pozostawić ustawienia domyślne. Klikając na ekranie możemy dodać punkty oznaczające miejsca według których program wyrówna ujęcia. Najlepiej jeśli ustawimy je w charakterystycznych pozycjach. Następnie wybieramy opcję Align która wykona wyrównanie, oraz operację Limit. Czas trwania tych operacji zależy od ilości punktów. Czym więcej tym dokładniej, ale wolniej. Gotową kompozycję uzyskujemy po wybraniu opcji Stack. Możemy także dokonać wyostrzenia zdjęcia przy pomocy opcji Wavelet. Na koniec zapisujemy plik.

Fotografia głębokiego nieba - program Deep sky stacker

Zdjęcia ładujemy opcją Open picture files z zakładki Registering and Stacking. Dodatkowe ujęcia (dark flat offset) nie są wymagane, ale poprawiają jakość efektu końcowego. dark - te ujęcia wykonane z zasłoniętym obiektywem (przy identycznych ustawieniach jak wybrane zdjęcia) flat - te ujęcia wykonujemy zakrywając obiektyw/teleskop białym materiałem oświetlonym równomiernie - np. o poranku, tak aby uzyskać obraz nie prześwietlony - tryb automatycznej ekspozycji A/Av powinien tu dać zamierzony efekt. offset/bias - zdjęcia wykonywane przy zasłoniętym obiektywie z możliwie najszybszym czasem migawki przy tym samym iso co ujęcia docelowe.

Następnie wybierz opcję Check all aby wybrać wszystkie pliki. Obróbkę uruchamiamy opcją Register checked pictures. W zakładce Advanced warto wykonać próbne skanowanie i dostosować próg wykrywalności tak, aby nie traktował szumu jako gwiazdy. Wybieramy OK. Warto zapoznać się dokładnie z możliwościami programu w oknie Stacking Parameters. Program może także sam zasugerować ustawienia po wybraniu opcji Recomended settings. Wybieramy ponownie OK. Zostaje zaprezentowany nam efekt końcowy. Możemy dostosować jasność i nasycenie poszczególnych barw składowych suwakami obserwując histogram. Trzeba pamiętać o każdorazowym wybraniu opcji Apply, a na koniec zapisaniu pliku opcją Save.

Przy fotografii głębokiego nieba dobre efekty przynosi wykonywanie tych samych ujęć przez wiele nocy w różnych warunkach atmosferycznych.

Obróbkę kolorów i dalsze prace możemy dokonać w tym samym programie, jakiego użyliśmy do wywołania materiału źródłowego. Możemy także poeksperymentować z wykonywaniem panoram, oraz fotografią krajobrazową i jej fotomontażem w programach takich jak Photoshop czy darmowy Gimp.